Author :
Abstract
Geçmişten bugüne kadar farklı türleri bulunan paranın bugün geleneksel bankacılık sistemi olarak da ifade edilen kısmi rezerv sistemi gereği üretilen ve banka parası olarak da isimlendirilen kaydi para türü son derece yaygın kullanım alanı bulmaktadır. Kısmi rezerv sistemi bankaya yatırılan mevduatın zorunlu karşılık olarak belirlenen bir miktarının bankada tutulup geriye kalan büyük kısmının ise faiz karşılığında kredi verilmesi suretiyle kaydi para oluşumu esasına dayanmaktadır. Bankaların ellerindeki mevduatların birkaç katı kadar para oluşturmalarını mümkün kılan bu sistemde yüksek enflasyon oranları, borçlanma, gelir dağılımı adaletsizliği, spekülatif hareketlere bağlı olarak ekonomik istikrarsızlık gibi pek çok sorunla karşı karşıya kalınmaktadır. İslam ekonomisinin bir disiplini olan Adil Ekonomik Düzenin para arzını üretime ve mal varlığına dayandıran para=mal ilkesi, kısmi rezerv sisteminin alternatifi olarak ortaya konulan bir para sistemidir. Bu çalışmada öncelikle genel hatlarıyla para kavramı incelenip, kısmi rezerv sisteminin tarihsel gelişimi değerlendirildikten sonra bu sistemin sebep olduğu makroekonomik sorunlara alternatif bir çözüm ortaya koyan Adil Ekonomik Düzenin para arzı ile ilgili yaklaşımı teorik olarak incelenmektedir.
Keywords
Abstract
The commercial bank money, which is one types of the money presenting different form from the past to the present, is produced by the partial reserve system referred to as the traditional banking system. It is also called bank money, and is widely used. The fractional reserve system is based on the principle of commercial bank money formation by keeping a portion of the lending deposits in the bank, which is determined as mandatory reserves rates, and granting loans in return for interest for the remaining portion. In this system, which enables banks to generate several times more money than their deposits, many problems such as high inflation rates, borrowing, unfair distribution of income, economic instability due to speculative movements are encountered. The system proposed as the most important alternative to the fractional reserve system today is the Just Economic Order, which is a discipline of the Islamic economy, connected to the full reserve system, offers equality of opportunity, promotes justice, bases the money supply on production, and has been developed specifically for the Turkish economy. In this study, first of all, the concept of money has been examined in general terms and the historical development of the fractional reserve system has been evaluated and the macroeconomic problems caused by this system and the alternative system proposed for these problems have been examined theoretically.
Keywords
- Chapra, M.U. (1985). “Towards A Just Monetary System”, The Islamic Foundation, Leicester, UK.
- Chapra, M.U. (1996). “Monetary Management In An Islamic Economy”, Islamic Economic Studies, Vol:4, No:1, 1-35.
- Çizakça, M. (2011). “The Islamic Gold Dinar-Myths And Reality”, ISRA International Journal of Islamic Finance, Volume:3, Issue:1.
- Diwany, T. E. (2011). Faiz Sorunu. (Çev: Mehmet Saraç), 2. Baskı, İz Yayıncılık, İstanbul.
- Dyson, B., Greenham, T. Ryan-Collins, J. & Werner, R.A. (2010). “Towards A Twenty-First Century Banking And Monetary System”, Joint Submission To The Independent Commission On Banking, Centre For Banking, Finance and Sustainable Development, The New Economics Foundation, Positive Money.
- Erbakan, N. (2019). Yeni Bir Dünya ve Adil Düzen. (5. Baskı), MGV Yayınları, Ankara.
- Erbakan, N. (1991). Adil Ekonomik Düzen. Dergah Yayınları, Ankara.
- Ersin, İ. ve Yıldırım, C. (2015). İslam Ekonomisi Çerçevesinde Necmettin Erbakan’ın Adil Düzen Söylemi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:15, Yıl:15, Sayı:1, 15: 143-173
- Eskicioğlu, O. (2009). Kitap ve Sünnette Temel İktisadi Kavramlar Adlı Tebliğin Müzakeresi. http://www.enfal.de/oe83.htm, Erişim Tarihi: 22.06.2021.
- Ferguson, N. (2020), “Paranın Yükselişi Dünyanın Finansal Tarihi”, (Çeviren: Barış Pala), 8. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Goodhart, C. & Jensen, M. (2015). “Currency School Versus Banking School: An Ongoing Confrontation”, Economic Thought, 4 (2), 20-31.
- Greco, T.H. (2001). “Money Understanding and Creating Alternatives to Legal Tender”, E-book Excerpted Version, Chelsea Green Publishing Company, White River Junction, Vermont.
- Huerta D. S. (2020). “Money, Bank Credit and Economic Cycles”, (Translate: Melinda Stroup), Fourth English Edition, Mises Institute, Alabama.
- Jaffar, S., Abdullah, A. & Meera, A.K.M. (2017). "Fiat Money: From The Current Islamic Finance Scholars’ Perspective", Humanomics, Vol. 33 No. 3, 274-299.
- Javaid, O. (2017). “Historical And Ideological Particularity Of The Monetary Institutions: A Comparison Of Islamic And Austrian School’s Perspectives”, Written for Workshop on the Islamic Monetary Economics and Institutions: Theory and Practice 2017 (1st and 2nd Nov), 1-20.
- Karaman, H. “Adil Düzen Değerlendirmeleri ve Cevaplarımız“, (Erişim Tarihi: 2.3.2021). https://www.akevler.org/AkevlerKitaplar/1360/74/13-ALTERNATIF-ADIL-DUZEN-14-ILIMADAMININMUSTEREK-TEKLIFI-Hayrettin-Karamanin-ADIL-DUZEN-DEGERLENDIRMELERI-VECEVAPLARIMIZ.
- Lerner, A.P. (1947). “Money as a Creature of the State”, The American Economic Review, Vol. 37, No. 2, Papers and Proceedings of the Fifty-ninth Annual Meeting of the American Economic Association, 312-317.
- Mevdudi, E.A. (2016). İslam Ekonomisinin Temel İlkeleri. Çıra Yayınları. İstanbul.
- Mises, L.V. (1953). “The Theory of Money And Credit”, (Translate From The German By J.E. Batson), Yale University Press.
- Mishkin, F.S. (2007). “Para, Bankacılık ve Finansal Piyasalar İktisadı”, Sekizinci Baskıdan Çeviri (Çeviri Ed. Nazım Engin), Akademi Yayıncılık.
- Öztürk, M. (2017). “Adil Ekonomik Düzen’ de Artı(k) Değerin Paylaşımı”, Journal of Turkish Studies, Vol. 12 No. 8, 149-170.
- Rothbard, M.N. (2001). “The Case For A 100 Percent Gold Dollar”, The Ludwig von Mises Institute, Alabama.
- Sarıbaş, H. ve Yumuşak, İ.G. (2020). “The Just Economic System: A Model and Its Simulations”, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, Vol. 14 No. 2, 317-338.
- Shapiee, R. & Zahid, A. (2014). “Addressing Economic Meltdown: An Evaluation Of Fiat And Credit Money From Islamic Perspective”, US-China Law Review, Volume: 11, Number:2, 182-202.
- Sugözü, İ.H. (2017). “İslam Ekonomisi ve Adil Ekonomik Düzen”, Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/8, 185-210.
- Yılmaz, E. (2020). “Parayı Kim Yaratır?”, Vergi Dünyası, Yıl:39, Sayı: 466, 50-65.
- Zaman, A. (2015). “An Islamic Version of the Iceland Plan for Monetary Reform” Conference on “Advancements in Islamic Finance and Business in the 21st Century”, on April 24-25, 2015, organized by FAST-NUCES, on Islamabad Campus of National University of Computers & Emerging Sciences [NUCES], Available at SSRN:. https://ssrn.com/abstract=2593863
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), http://www.bddk.org.tr/BultenAylik/tr/Home/Gelismis, Erişim Tarihi: 26.06.2021
- Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, Erişim Tarihi: 26.06.2021
