Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı Kronik Hastalık Öz Yönetim Ölçeğinin Türkçe uyarlamasını yaparak, geçerlilik ve güvenilirliğini incelemektir. Metodolojik tipte tasarlanan bu araştırmanın örneklemi çevrimiçi yöntem ile ulaşılan 244 kronik hastadan oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında demografik veri formu ve Ngai ve arkadaşları tarafından geliştirilen Kronik Hastalık Öz Yönetim Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin geçerliği faktör analizi ve kapsam geçerliği ile güvenirliği ise madde-toplam puan korelasyonu, iç tutarlılık ve test tekrar test yöntemleri ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda kapsam geçerliliği değerlendirme puanları ile uzman görüşleri arasında istatistiksel olarak fark olmadığı tespit edilmiştir. Faktör analizi sonucunda açıklanan toplam varyans %65,30 olarak bulunurken dört faktörlü orijinal yapı korunduğu görülmüştür. Ölçme aracı kendini damgalama, tedavi uyumu, damgalamayla baş etme ve sağlık bakım etkinliği alt boyutlarından oluşmaktadır. Ölçeğin alt boyutlarında Cronbach Alpha katsayıları 0,789 – 0,876 arasındadır. Test – tekrar test korelasyon katsayısı r=0,87 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular Kronik Hastalık Öz Yönetim Ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerli ve güvenilir olduğuna karar verilmiştir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to analyze the validity and reliability of the Chronic Disease Self-Management Scale by adapting it to Turkish. The sample of this study, which was designed in methodological type, consists of 244 chronic patients who were reached by online method. Demographic data form and Chronic Disease Self-Management Scale developed by Ngai et al. were used to collect data. The validity of the scale was analyzed by factor analysis, content validity and reliability, item-total score correlation, internal consistency and test-retest methods. As a result of the analyzes made, it was determined that there was no statistical difference between the content validity evaluation scores and the expert opinions. As a result of factor analysis, the total variance explained was found to be 65.30%, while the original structure with four factors was preserved. The measurement tool consists of self-stigma, treatment compliance, coping with stigma, and health care effectiveness sub-dimensions. The Cronbach Alpha coefficients in the sub-dimensions of the scale range from 0.789 to 0.876. The test-retest correlation coefficient was determined as r=0.87. Findings: It has been decided that the Turkish version of the Chronic Disease Self-Management Scale is valid and reliable.
Keywords
- Alpar, R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Ankara, Detay Yayıncılık;2016
- Altunısık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Adapazarı: Sakarya Kitabevi;2005
- Babahanoğlu, R , Daşbaş, S. Madde kullanımı damgalama mekanizması ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 2021;32 (1), 141-172. doı: 10.33417/tsh.798982
- Benziger CP, Roth GA, Moran AE. (2016) The Global Burden of Disease Study and the Preventable Burden of NCD. Glob Heart. 2016;11(4):393-397. doi: 10.1016/j.gheart.2016.10.024.
- Bodenheimer T, Lorig K, Holman H, Grumbach K. Patient self-management of chronic disease in primary care. JAMA. Nov 2002;20;288(19):2469-75. doi: 10.1001/jama.288.19.2469.
- Centers for Disease Control and Prevention (2020). About chronic illness. https://www.cdc.gov/chronicdisease/about/index.htm. (Erişim Tarihi: 07 Ocak 2021).
- Clark, N. M., Becker, M. H., Janz, N. K., Lorig, K., Rakowski, W., Anderson, L. Self-Management of Chronic Disease by Older Adults: A Review and Questions for Research. J.Aging Health, 1991;3(1), 3– 27. https://doi.org/10.1177/089826439100300101
- Clark, N. M., Becker, M. H., Janz, N. K., Lorig, K., Rakowski, W., Anderson, L. self-management of chronic disease by older adults: a review and questions for research. J.Aging Health, 1991; 3(1), 3–27. https://doi.org/10.1177/089826439100300101
- Çelik, H. E., & Yılmaz, V. LISREL 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi: Temel Kavramlar-Uygulamalar-Programlama. Ankara, Anı Yayıncılık; 2016.
- Erdoğan S., Nahcivan N. ve Esin N. Hemşirelikte Araştırma (2. Baskı). Ankara Nobel Kitabevi;2015
- García L., Tomás, J,. Parra L,. Lloret J. An m-health application for cerebral stroke detection and monitoring using cloud services, Int J Inf Manage, 2019;45, 319-327, https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2018.06.004.
- Grady, P. A., & Gough, L. L. (2014). Self-management: a comprehensive approach to management of chronic conditions. AJPH, 2014;104(8), e25–e31. https://doi.org/10.2105/AJPH.2014.302041
- Gürbüz, Ş., Şahin, F. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri 5. Baskı. Ankara,Seçkin Yayıncılık;2018.
- Iovino, P., Lyons, KS., De Maria, M., Vellone, E., Ausili, D., Lee, CS., Riegel, B., Matarese, M. Patient and caregiver contributions to self-care in multiple chronic conditions: A multilevel modelling analysis. IJNS, 2020;116,103574. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2020.103574
- Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Dinamik Akademi Yayınları; 2018.
- Karagöz, Y. SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık;2016
- Karakoç A, Dönmez P. Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Temel İlkeler. Tıp Eğitimi Dünyası. 2014; 13(40): 39-49.
- Karimi, M., Clark, A. M. How do patients' values influence heart failure self-care decision-making?: A mixed-methods systematic review. International journal of nursing studies, 2016;59, 89–104. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2016.03.010
- Kaya, Ş. D. & MaiMaiti, N. Ayaktan hasta memnuniyeti ölçeği geliştirme çalışması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2018;21(4), 601-623.
- Ko D, Bratzke LC, Roberts T. Self-management assessment in multiple chronic conditions: A narrative review of literature. Int J Nurs Stud. 2018;Jul;83:83-90. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2018.04.009..
- Kontsevaya, A., Farrington, J., Balcılar, M., & Ergüder, T. (2018). Prevention and control of noncommunicable diseases in Turkey.
- Lederle M, Bitzer EM. A close look at lay-led self-management programs for chronic diseases and health care utilisation: A systematic review and meta-analysis. Ger Med Sci. 2019. doi: 10.3205/000269.
- López-López, L., Ariza-Mateos, MJ., Rodríguez-Torres, J., Cabrera-Martos, I., Granados-Santiago, M., Torres-Sánchez, I., Valenza, MC. Results of a self-management program added to standard physical therapy in chronic neck pain. PEC, 2021;104(6), 1438-1444.
- Ngai, SSY., Cheung, CK., Ng, YH., Tang, HY., Ngai, HL., Wong, KHC. Development and validation of the chronic illness self- management (CISM) scale: Data from a young patient sample in Hong Kong. Children and Youth Services Review, 2020;114-105077. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.105077.
- Özdamar, K. Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINITAB Uygulamalı. Eskişehir: Nisan Kitabevi;2017.
- Perez-Benzo, GM., Muellers, K., Chen, S., Liu, B., Bagiella, E., O'Conor, R., Wolf, MS., Wisnivesky, J.P., Federman, AD. Identifying Behavioral Phenotypes in Chronic Illness: Self-Management of COPD and Comorbid Hypertension. Patient Educ. Couns..2020, https://doi.org/10.1016/j.pec.2020.08.025
- Seçer İ. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama süreci. SPSS ve Lisrel uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık; 2018.
- Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara, Nobel Yayıncılık;2005
- World Health Organization. Global status report on noncommunicable diseases 2014 (No. WHO/NMH/NVI/15.1).
- Wu, LC., Lai, CY., Huang, CJ., Chou, FH., Yu, ET, Yu, CY. Psychological distress and diabetes self-management in patients with type 2 diabetes and comorbid serious mental illness. APN, 2020;34(4), 218–223. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2020.04.013
