Pandemi Sürecinde Bireylerin Hane Halkı Finansı, Psikolojik Durum ve Sosyal Hayat Değişimlerinin İbadet Hayatına Etkisi
Author :
Abstract
Bütün dünyayı derinden etkileyen, birey ve toplumları geleneksel hayatları açısından önemli değişimlere zorlayan Covid-19 pandemisi başlangıç aşamasındaki kadar olmasa da hala etkisini devam ettirmektedir. Yaklaşık üç yıla yaklaşan bu zaman dilimi, bireysel ve toplumsal hayatın bütün alanlarında olduğu gibi dini hayat alanında da bir kısmı kısa süreli bir kısmı uzun süreli birçok değişikliğe yol açmıştır. Bu noktadan hareketle, makalenin amacı Covid-19 Pandemisi etkisindeki sosyoekonomik değişimlerin kırsal kesimde yaşayan insanların ibadetlere bakış ve yaklaşımlarıyla hane halkı finansı arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Bu kapsamda, Erzurum/Oltu yerleşim alanında yapılan anket çalışması üzerinden kırsalda katılımcıların pandemi sürecinde yaşamak durumunda kaldıkları sosyoekonomik değişimlerin ibadetlerle ilgili tutumlarına etkisi değerlendirilecektir. Elde edilen bulgulara göre, Covid-19 pandemisinin birey ve toplum hayatında dini, psikolojik, sosyal ve hane halkı finansı açısından değişiklere sebep olduğu görülmektedir. Ayrıca bu süreçte ortaya çıkan psikolojik, sosyal ve hane halkı finansındaki değişimlerle bireylerin dini hayatlarındaki değişimler arasında özellikle de namaz kılma, zekat verme ve oruç tutma ibadetlerine yönelik tutumlarla istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki içerisinde oldukları görülmektedir.
Keywords
Abstract
The Covid-19 pandemic, which deeply affects the whole world and forces individuals and societies to make significant changes in their traditional lives, still continues its impact, though not as much as it was at the beginning. This period of time, which is about three years, has led to many short-term and long-term changes in the field of religious life as well as in all areas of individual and social life. The aim of this article is to examine the relationship between the socioeconomic changes under the influence of the Covid-19 Pandemic, the view and approach of people living in rural areas, and household finance. In this context, the effect of the socio-economic changes that the rural participants had to experience during the pandemic process on their attitudes towards worship will be evaluated through the survey study conducted in Erzurum/Oltu settlement area. According to the findings, it is seen that the Covid-19 pandemic has caused changes in individual and community life in terms of religious, psychological, social and household finances. In addition, it is seen that there is a statistically significant relationship between the changes in the psychological, social and household finances that emerged in this process and the changes in the religious lives of individuals, especially with the attitudes towards praying, giving zakat and fasting.
Keywords
- Abanoz, C. (2021), İspanyol Gribinde Kıtalararası Devinim: İngiltere ve Amerika. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 19/2, 37-43.
- Akal, M. ve Kılıç, E. (2020). Bireylerin Finansal Yatırım Kararlarını Etkileyen Davranışsal Faktörler: İ.B.B. Mali Hizmetler Birimi Çalışanları Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16: 131-154
- Alderman, J., Forsyth, J., and Walton, R. (2017). How Religious Beliefs Influence Financial Decision-Making, Graziadio Business Review, Vol 20(3). https://gbr.pepperdine.edu/2017/12/religious-beliefs-influence-financial-decisionmaking/ Erişim Tarihi: 29.08.2021
- Alexander, P. I. (2020). Religious Construction of Disease: An Exploratory Appraisal of Religious Responses to the Covid- 19 Pandemic in Uganda. Journal of African Studies and Development, 12/3 (2020), 77-96.
- Allais, M. (1953). Le Comportement de l'Homme Rationnel devant le Risque: Critique des Postulats et Axiomes de l'Ecole Americaine. Econometrica, 21 (4), 503-546. DOI:10.2307/1907921
- Arık, F.Ş. (1991). Selçuklular Zamanında Anadolu’da Veba Salgınlar. Tarih Araştırmaları Dergisi 15/26, 27-57.
- Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve Covid-19. Ayrıntı Dergisi 8/85.
- Atabek, E. (1977). Ortaçağ Tababeti. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları.
- Ayar, M. (2005). Osmanlı Devleti’Nde Kolera Salgını: İstanbul Örneği: (1892-1895). İstanbul: Marmara ünv., Doktora Tezi.
- Baker, H., K., and Ricciardi, V. (2015). Understanding Behavioral Aspects of Financial Planning and Investing. Journal of Financial Planning, Volume 28, Issue 3, pp. 22-26, https://ssrn.com/abstract=2596202, Erişim Tarihi: 11.08.2021
- Balcı, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PEGEM Akademi, 11. Basım.
- Barsky, R. B., Juster, F. T., Kimball, M. S., & Shapiro, M. D. (1997). Preference Parameters and Behavioral Heterogeneity: An Experimental Approach in the Health and Retirement Study, The Quarterly Journal of Economics, Volume 112, Issue 2, Pages 537–579, DOI:10.1162/003355397555280
- BBC. (2020). Koronavirüs: Covid-19 salgınıyla ilgili yanıtı hala bilinmeyen 9 soru. BBC NEWS. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52085489 Erişim Tarihi: 02.09.2021
- Breuer, W., Riesener, M., & Salzmann, A. J. (2014). Risk aversion vs. individualism: what drives risk taking in household finance?. The European Journal of Finance. 20(5), 446-462. DOI: 10.1080/1351847X.2012.714792
- covid19.saglik.gov.tr. (2020). COVID-19 Nedir ? T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html Erişim Tarihi: 11.10.2021
- Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
- Demircan, A. (2020). İslam Toplumu Salgın Hastalıklar ve Afetlerle Nasıl Mücadele Etmişti. Derin Tarih Dergisi. https://www.derintarih.com/dosya/islam-toplumu-salgin-hastalik-ve-afetlerle-nasil-mucadele-etmisti/ Erişim Tarihi: 18.11.2021
- DW.com. (2020). DSÖ Koronavirüsü ‘Pandemi’ İlan Etti. https://www.dw.com/tr/ds%C3%B6- koronavir%C3%BCs%C3%BC-pandemi-ilan-etti/a-52727627 Erişim Tarihi: 21.09.2021
- Ellsberg, D. (1961). Risk, ambiguity, and the Savage axioms. The quarterly journal of economics, vol. 75, no. 4, Oxford University Press, pp. 643–69, DOI:10.2307/1884324.
- Erol, Ece D. & Erol, İ. (2021). Dijital Teknolojik Gelişim ve Covid 19 Salgınının İstihdam Piyasasına Etkisi. Journal of Academic Value Studies, 7/4, 451-457. https://doi.org/Doi:10.29228/javs.51957
- Fama, E. (1970). Efficient Capital Markets: A Review Of Theory and Empirical Work. Journal of Finance. 25(2): 383-417. DOI:10.2307/2325486
- Gashi, F. (2020). Koronna virüse Yakalanmış Kişilerde Tedavi Döneminde Dini Başa Çıkmanın Etkileri. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1, 511-535.
- Genç, Ö. (2011). Kara Ölüm: 1348 Veba Salgını Ve Ortaçağ Avrupa’sına Etkileri”. Tarih Okulu 10 (2011), 123-150.
- Görgülü, Ü. (2020). Geçmişin Vebasından Bugünün Koronasına: Salgının İbadetlerin İcrasına Yansıması. Şehir ve Medeniyet Dergisi. https://www.sehirvemedeniyetdergisi.org/wp-content/uploads/2021/02/6-%C3%9ClfetG%C3%B6rg%C3%BCl%C3%BC-608-632.pdf Erişim Tarihi: 24.08.2021
- Guiso, L., Sapienza, P. & Zingales, L. (2003). People's opium? Religion and economic attitudes. Journal of Monetary Economics, Elsevier, vol. 50(1), pages 225-282, January.
- Halek, M., & Eisenhauer, J. G. (2001). Demography of Risk Aversion. The Journal of Risk and Insurance, 68(1), 1-24. DOI:10.2307/2678130
- Harris, M. (1994).Yamyamlar ve Krallar, Kültürün Kökenleri. İstanbul: İmge Yayınları.
- İstek, E. (2017). Avrupa’da veba salgını ve salgında din faktörü (Viyana Örneği). Tarih Araştırmaları Dergisi 36/62, 173- 204.
- Jedwab, R., Johnson, N. D. & Koyama, M. (2019). Pandemics, Places, and Populations: Evidence from the Black Death. GMU Working Paper in Economics. No. 19-04, DOI:10.2139/ssrn.3331972
- Kaan, E. O. (2020). Salgın Hastalık Döneminde Alınan Tedbirlerin Fıkhî Analizi. Kocaeli İlahiyat Dergisi 4 / 1 (Haziran 2020): 5-24 .
- Kalgı, M.E. & Özen, M. (2021) COVİD-19 Hastalığını Geçirmiş Bireylerin Şükür ve Dindarlık Durumlarının İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47 : 161-175.
- Kahneman, D. & Tvertsky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysıs of Decision Under Risk. Econometrica. 47(2), 263-291.
- Kaplan, H., Sevinç, K. & İşbilen, N. (2020). Doğal Afetleri Anlamlandırma ve Başa Çıkma: Covid-19 Salgını Üzerine Bir Saha Araştırması. Journal of Turkish Studies.DOI:10.7827/TurkishStudies.44477
- Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri,. Ankara: Bilim Kitap Kırtasiye.
- Karahöyük, M. (2013). Din ve Ekonomi İlişkisi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 16, 193-220.
- Karasar, N. (2009). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kaya, S. (2020). Covid-19 Pandemi Süreci ve Sonrasına Kur’ân Temelli Yaklaşım. Tefsir Araştırmaları Dergisi. 4/3, 1-29. DOI:10.31121/tader.788819
- Keister, L. A. (2003). Religion and wealth: The role of religious affiliation and participation in early adult asset accumulation. Social Forces, 82(1), 175-207. DOI:10.1353/sof.2003.0094
- Menteşe, G. L. (2020). Kara Vebanın Batı ve Doğu Toplumlarına Etkis”. AHBV Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi. 2/1, 78-87.
- Macit, A. (2020). Küresel Salgınların Tarihi ve Dünya Tarihsel Dönüşümler. Covıd-19 Soruşturma Dosyası. İLEM.
- Mahmoud, R. (2020). İbn Hacer El-´ Askalânî’nin Veba-Tâun Gibi Salgın Hastalıklara Yaklaşımı. Rumeli İslâm Araştırmaları Dergisi 3/6 (2020), 67-86.
- Markowitz, H. (1952). Portfolio Selection. The Journal of Finance. 7(1): 77-91. https://doi.org/10.2307/2975974
- Müldür, G. T. (2019). Geleneksel ve Davranışsal Finans: Tarihsel ve Kavramsal Çerçeve. Artıbilim Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 37-45.
- Okan, N. & Ören, A. (2021). Covid-19 Sürecinde Yaşanılan Olumsuz Duygularda Dini Başa Çıkma’nın Rolü. İlahiyat Tetkikleri Dergisi. 56, 359-380.
- Özden, K & Özmat, M. (2014). Salgın ve Kent: 1347 Veba Salgınının Avrupa’da Sosyal, Politik ve Ekonomik Sonuçları. İdealkent. 5/12 (2014), 60-87.
- Özdinç, R. (2014). Allah’ın Kaderine Kaçmak: Veba ve Kolera Etrafında Tedbir Düşüncesi. Kelam Araştırmaları Dergisi 12/1 (2014).
- Öztopçu, A. (2019). Ekonomik Karar Vermede Duyguların Rolü. International Conference on Eurasian Economies, 11-13 Temmuz 2019, Famagusta, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. 153-159.
- Parıldar, H. (2020). Tarihte Bulaşıcı Hastalık Salgınları. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi. 30 (Ek sayı), 19-26.
- Renneboog, L., & Spaenjers, C. (2011). Religion, economic attitudes, and household finance. Oxford Economic Papers. 64(1), 103–127. doi:10.1093/oep/gpr025
- Sarofim, S., Minton, E., Hunting, A., Bartholomew, D. E., Zehra, S., Montford, W., Cabano, F., Paul, P. (2020). Religion’s Influence on The Financial Well‐Being of Consumers: A Conceptual Framework and Research Agenda. Journal of Consumer Affairs. 54(3), 1028-1061. DOI:10.1111/joca.12315
- Sinanoğlu, M. (1999). İbadet. TDV İslam Ansiklopedisi. 19/233-235. İstanbul: TDV Yayınları.
- Strotz, R,. H. (1955). Myopia and Inconsistency in Dynamic Utility Maximization, The Review of Economic Studies. Volume 23, Issue 3, Pages 165–180, DOI:10.2307/2295722
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi. https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/37722/0/covid-19salginyonetimivecalismarehberipdf.pdf Erişim:11.10.2021.
- Tekin, A. (2021). Tarihten Günümüze Epidemiler, Pandemiler ve Ekonomik Sonuçları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 40, 330-335.
- Türk, A. , Ak Bingül, B. & Ak, R. (2020). Tarihsel Süreçte Yaşanan Pandemilerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri . Gaziantep University Journal of Social Sciences , Cilt 19 COVID-19 Özel Sayısı , 612-632 . DOI: 10.21547/jss.766717
- Wikipedia. (2020). https://tr.wikipedia.org/wiki/COVID-19_pandemisi
- Yağlı, N. (2020).Salgın Döneminde Yas ve Din İlişkisi Üzerine Psikososyal Bir Değerlendirme. Turkish Studies 15/6, 925- 947.
- Yang, Y., Zhang, C., & Yan, Y. (2019). Does religious faith affect household financial market participation? Evidence from China. Economic Modelling, 83, 42-50. DOI:10.1016/j.econmod.2019.10.023
- Yılmaz, Ö. (2017). 1847-1848 Kolera Salgını Ve Osmanlı Coğrafyasındaki Etkileri. Avrasya İncelemeleri Dergisi 6/1, 23-55. https://doi.org/. DOI:10.26650/jes371499
- Yiğit, İ. - Gümüşçü, O. (2016). Manisa ve Çevresinde Salgın Hastalıkların İskâna Etkisi (XVIXX. yy.). 379-391. Ankara: TÜCAUM, Uluslararası Coğrafya Sempozyumu International Geography Symposium. 13-14 Ekim 2016 /13-14 October, Ankara.
