Author:
Abstract
Türkiye’de ordu siyasetle her zaman iç içe olmus, dört askeri darbe ile sivil hükümetleri görevden düsürmüs ve olusturdugu kurumsal yapılanma ile siyasette etkin bir rol oynamıstır. Avrupa Komisyonu, 1998 yılından itibaren yayınlanmaya başladığı ilerleme raporları ile Türkiye’yi özellikle ordunun sivil denetime tabi olmadığı konusunda eleştirmiştir. 1999 yılında gerçekleşen Helsinki Zirvesiyle Avrupa Birliği’ne üyelik süreci başlayan Türkiye’de sivil-asker ilişkileri birçok anayasal reform ve kurumsal değişikliklerle birlikte büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Bu bağlamda, DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti ve Ak Parti hükümetleri silahlı kuvvetlerin demokratik kontrolünü sağlamak için önemli kurumsal reformlar gerçekleştirmiştir. Sivil otorite karşısında gerekli denetim ve kontrolden uzak, siyaset üzerinde vesayet yetkilerine sahip olan ordu geride bıraktığımız 18 yılda, gerçekleştirilen bu reformlar sonucunda sahip olduğu yetkilerin çoğunu kaybetmiştir. Bu çalışmada, Avrupa Birliği tarafından Türkiye’ye sunulan ilerleme raporlarıyla sınırlı kalınarak bu ilerleme raporlarında sivil-asker ilişkilerine dönük yapılan eleştiriler incelenecek ve Türkiye’de özellikle Ak Parti döneminde bu eleştirilere karşı yapılan yasal ve anayasal reformlarla ordunun siyasete müdahil olmasını sağlayan düzeneklerin (MGK gibi) nasıl zayıfladığı ele alınacaktır. Sonuç kısmında ise konuyla ilgili önerilerde bulunulacaktır.
Keywords
Abstract
With the Helsinki Summit in 1999, the civilian-military relations in Turkey, which started to join the EU, have undergone a major transformation with many constitutional reforms and institutional changes. The army, which has the authority and authority over the politics of independence and control over the civilian authority, has lost most of its authority over the past 18 years. In this study, critics of civil-military relations will be reviewed in these progress reports, limited to the progress reports submitted to Turkey by the EU and in Turkey, the legal and constitutional reforms against these criticisms will be put forward especially in the AK Party period, and conclusions will be made in the conclusion.