Author:
Abstract
19.yy’ın ikinci yarısında Osmanlı rüşdiyelerinde temel düzeyde muhasebe eğitimi verildiği bilinmektedir. Ancak eğitimin niteliği hakkında ayrıntılı bir bilgi sunulmamaktadır. Mülki ve askeri idadilere öğrenci yetiştiren rüşdiyelerde muhasebe eğitiminin niteliğinin incelenmesi, Osmanlı İmparatorluğu’nda modern muhasebe eğitiminin seviyesini anlamak için önemlidir. Bu gerekçeyle çalışmada Koca Mustafa Paşa Askeri Rüşdiyesi’nde matematik öğretmeni olan Hasan Tahsin tarafından rüşdiyelerde muhasebe eğitimi için yazılan “Usul-i Defteri” adlı eserin 1895 yılına ait bir nüshası incelenmiştir. Bu eserin devrinde sadece Koca Mustafa Paşa Askeri Rüşdiyesi’nde değil tüm merkez rüşdiyelerinde muhasebe eğitiminde kullanılması Maarif Nezareti tarafından uygun görülmüştür. Aynı yazarın aynı dönemde idadilerde muhasebe eğitimi için yazdığı “Yeni Usul-i Defteri” adlı başka bir eseri daha bulunmaktadır. Ancak rüşdiyeler için hazırlanmış olan Usul-i Defteri içerik ve kapsam açısından giriş seviyesindedir. Bu eserde muhasebe bilgi ve belgeleri, defter tutma yöntemleri, çift yanlı kayıt yöntemi, muhasebe defterleri, muhasebe hataları ve hataların düzeltilmesi gibi konular işlenmiştir. Bu çalışma ilgili eserin incelenmesi yoluyla Osmanlı rüşdiyelerinde muhasebe eğitimi hakkında bir fikir sunmayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
In the second half of 19th century, it is known that a baseline level of accounting education was trained in Ottoman rushdiyes. But detailed information about the quality of education hasn’t been presented. Examination of accounting education’s quality in rushdiyes where students were educated to the territorial and military high schools is important for understanding the level of modern accounting education in Ottoman Empire. Therefore a copy of work named “Usul-i Defteri”, belongs to the year of 1895, has been reviewed in the study, that was written by Hasan Tahsin for accounting education in rushdiyes, who was a mathematics teacher in Koca Mustafa Pasha Military Rushdiye. This work was approved to be used for accounting education by Ministry of Education in not only Koca Mustafa Pasha Military Rushdiye but also in every central rushdiyes. There is another work named “Yeni Usul-i Defteri” which was written by same author in the same period for accounting education in high schools. But Usul-i Defteri which was prepared for rushdiyes, has a beginner level in terms of content and scope. In this work, some subjects such as accounting information and documents, bookkeeping methods, double-enty bookkeeping method, accounting books, accounting errors and error recovery, have been handled. This study aims to give an opinion about accounting education in Ottoman rushdiyes by review of related work.