Author :
Abstract
Batı birçok ideolojinin bu uygarlıkta çıkmasına zemin hazırlayan, toplumsal, iktisadi, siyasal ve kültürel değişkenlerle, birbirine koşut bir şekilde sürekli devinim ve değişim halindedir. Yaşanan değişim ve etkileşimle birlikte oluşan çelişkiler farklı olgularla ortaya çıkmaktadır. Nitekim temelinde mülkiyet ortaklığı ve emek sorunu yatan sosyalizm de ortaya çıktığı ilk halindeki gibi kalmamıştır. Kısaca sol olarak anılan bu ideoloji ilk olarak Fransa’da bir kimlik kazanmıştır. Daha sonra Karl Marx ve Friedrich Engels’in katkıları ile sosyalizm temelden değişerek kendinden önceki ütopik sosyalistlerden ayrı bir yola girmiştir. Bu yolda işçi sınıfının devrimci yönü ön plana çıkarılarak kapitalizmin ancak şiddet içeren devrim sonucu ortadan kaldırılabileceği Marxçı bir anlayış gelişmiştir. Fakat Avrupa’da Sovyet deneyiminde uygulanan şiddetli bir devrimin olamayacağı anlaşılmış ve Marxizm’den bir sapma oluşmuştur. Sovyetlerin uyguladığı politikalar, Batı’da sosyal demokrasi ve parlamentarizmin etkisi ile şiddet yerine sandıktan çıkan devrimin benimsenmesine yol açmıştır. Günümüzde partiler bu temel kopuşa paralel olarak kendilerini konumlandırarak Avrupa solunda yer almaktadırlar. Bu çalışma ile Avrupa solunun ideolojik alt yapısını ortaya koyabilmek ve bu bağlamda Ortodoks Marxizm’den ayrılan temel yönlerini belirlemek amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
The West happens to be in a constant state of motion and change which works in tandem with the societal, economic, political and cultural factors laying the groundwork for the emergence of a number of ideologies in Western civilization. Contradictions which come into play in conjunction with the experience of change and interaction show up along with different phenomena. As a matter of fact, socialism which was essentially predicated on collective ownership and labor issues did not also remain the same in its original form. This ideology which was briefly called as the leftism was first identified in France. Afterwards, socialism changed fundamentally along with contributions made by Karl Marx and Friedrich Engels, and entered into a path different from the one taken by its predecessors who were utopist socialists. In this way, by highlighting the revolutionary aspect of labor class, a Marxist understanding which argued that capitalism could be eliminated only through a violent revolution developed. However, it was deduced that a violent revolution as the one experienced in the case of the Soviets would not take place in Europe, and hence a deviation from Marxism occurred. As well as the effect of social democracy and parliamentarism in the West, policies implemented by the Soviets induced the adoption of the revolution attached to the ballot box rather than the violence. Today, in parallel to this basic deviation, political parties position themselves in the European left. This study intended to put forward the ideological basis of Europe’s leftism, and, in this respect, aimed to identify its basic aspects distinguishing it from Orthodox Marxism.
Keywords
- Adorno, W. T. &Horkheimer, M. (2010). Aydınlanma Diyalektiği (Çev. Nihat Ülner Elif Öztarhan Karadoğan), Kabalcı Yayınları, İstanbul.
- Akbal, İ. (2018). ‘’Siyasetin Temelleri: Klasik Kuramlar’’ (Ed. Orhan Gökçe), Siyaset Sosyolojisi, Çizgi Kitabevi, İstanbul.
- Aksoy, H. (1992). Marksizm’in Temel Kavramları, Sorun Yayınları, İstanbul.
- Aksoy, H. (1994). Devlet ve Demokrasi: Egemenlik-Hegemonya-İdeoloji, Yön Yayıncılık, İstanbul.
- Akşin, S. (1976). ‘’Sorel’(Ed. Mete Tunçay), Sosyalist Siyasal Düşünüş Tarihi, Bilgi Yayınevi Ankara.
- Althusser, L. (1991). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Çev. Yusuf Alp), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Altunoğlu, M. (2005). ‘’Tarihsel- Toplumsal Dönüşüme Yönelik İki Farklı Tutum: Avrupa Solu ve CHP’’, Muhafazakar Düşünce Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 4.
- Anderson, P. (1982). Batı’da Sol Düşünce (Çev. Bülent Aksoy), Belge yayınları İstanbul.
- Balibar, E.&Wallerstein I. (2000). Irk, Ulus, Sınıf: Belirsiz Kimlikler (Çev. Nazlı Ökten), Metis Yayınları,
- Berlinguer, E.,Carillo, S. (1988). Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi (Ed. Errtuğrul Kürkçü), Cilt: 5, İletişim Yayınları, Ankara.
- Bernstein, A. (1992). Evrimsel Sosyalizm (Çev. B. Alkım Cerit, Evren Bülaycı), Kavram Yayınları,
- Bottomore, T. (2005). Marksist Düşünce Sözlüğü (Çev. Mete Tunçay), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Cliff, T. (1968). Rosa Luxemburg (Çev. Yurdakul Fincancı), Anadolu Yayınları, Ankara.
- Çaha, Ö. & Şahin B. (2013). ‘’Fikir Biliminden Ütopyaya İdeoloji’’ (Ed. Ömer Çaha&Bican Şahin), Dünyada ve Türkiye’de Siyasal İdeolojiler, Orion Kitabevi, Ankara.
- Çam, E. (2011). Siyaset Bilimine Giriş, Der Yayınları, İstanbul.
- Çavdar, T. (2008). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi: 1950’den Günümüze, İmge Kitabevi, İstanbul.
- Çetin, H. (2011). Çağdaş Siyasal Akımlar, Orion Kitabevi, Ankara.
- Çulhaoğlu, M. (1996). Tarih, Türkiye, Sosyalizm: Bir Mirasın Güncelliği, Doruk Yayınları, İstanbul.
- Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu (Çev. Ayşen Ekmekçi ve Okşan Taşkent), Ayrıntı Yayınları,
- DellaVolpe, G. (1991). Sosyalizm ve Özgürlük: Rousseau ve Marx ve Diğer Yazılar(Çev. Hasan Ataol), Belge Yayınları, İstanbul.
- Dilan, H. B. (1995). ‘’Sosyal Demokrasi ve CHP’’, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü, İstanbul.
- Dural A. B. (2014). Çağdaş Siyasal İdeolojiler: Kuram-Yöntem-Güncel Yaklaşımlar, Paradigma Akademi, Edirne.
- Ebenstein, W. (1964). Today’sISN’s: Socialim, Capitalism, CommunismandLibetanianism, PrenticeHallInc., New York.
- Eley, G. (2008). Demokrasiyi Kurmak: Avrupa Solunun Tarihi (Çev. A. Yiğit Güney), Doruk Yayınları,
- Engels, F. (1979). ‘’Bilimsel ve Ütopik Sosyalizm’’ (Çev. Öner Ünalan), Seçme Yapıtlar, Cilt: 3, Sol Yayınları, Ankara.
- Evrim, A. (1976). ‘’Kautsky’’(Ed. Mete Tunçay), Sosyalist Siyasal Düşünüş Tarihi, Bilgi Yayınevi Ankara.
- Giddens, A. (2001). Üçüncü Yol ve Eleştirileri (Çev. Nihat Şad), Phoenix Yayınları, İstanbul.
- Göze, A. (2000). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Gramsci, A. (2007). Hapishane Defterleri (Çev.AdnanCemgil), Belge Yayınları, İstanbul.
- Gramsci, A. (2014). İtalya’da İşçi Konseyleri Deneyimi (Çev.Yusuf Alp), Belge Yayınları, İstanbul.
- Heywood, A. (2007). Siyasi İdeolojiler, Bir Giriş (Çev: Özgür Tüfekçi), Adres Yayınları, Ankara.
- Hızır, N. (1976). ‘’Lukaczs’’(Ed. Mete Tunçay), Sosyalist Siyasal Düşünüş Tarihi, Bilgi Yayınevi Ankara.
- Horkheimer, M. (1990). Akıl Tutulması (Çev. Orhan Koçak), Metis Yayınları, İstanbul.
- Inwood, M. (1992). Hegel Dictionary, BlackwellPublishers, Massachusetts.
- Kapani, M. (2007). Siyaset Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi Ankara.
- Kazancı, M. (2006). ‘’Althusser İdeoloji ve İdeoloji ile İlgili Son Söz’’, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 24.
- Kozanoğlu, H. (1998). ‘’ Üçüncü Yol: Sosyal Demokrasi İçin Tek Yol mu, Son Yol mu?’’, Birikim Dergisi, Sayı: 113.(Erişim Tarihi: 07.11.2019) (https://www.birikimdergisi.com/birikimyazi/5243/ucuncu-yol-sosyal-demokrasi-icin-tek-yol-mu-son-yol-mu#.XcQs1FUzbIU)
- Laclau, E. (1985). İdeoloji ve Politika (Çev. Hüseyin Sarıca), Belge Yayınları, İstanbul.
- Laclau, E. (1989). ‘’Sınıf Savaşı ve Sonrası’’(Çev. Özkan Akdaoğan), Birikim Dergisi, Sayı: 5.
- Laclau, E. &Mouffe, C. (1992). ‘’Amasız Fakatsız Marksizm’’ (Çev. Ahmet Kardam), TÜSTAV Marksizm ve Gelecek, Sayı:5.
- Jones, G. S. (1981). ’’Utopian Socialism Reconsidered’’ (Ed. Raphael Samuel), People’s History And Socialist Theory, Routledge, London.
- Lacroix, j. (1951). Marxisme, Existentialisme, Personnalisme, Preses Universitaire de France, Paris.
- Lenin, V. İ. (1977). Ne Yapmalı (Çev. Muzaffer Ardos), Sol Yayınları, Ankara.
- Lenin, V. İ. (1989). Proleter Devrim ve dönek Kautsky (Çev. Sevim Özge), Başak Yayınları. Ankara.
- Lövy, M. (1999). Dünyayı Değiştirmek Üzere Karl Marx’tanWalter Benjamin’e Siyaset Felsefesi Denemeler (Çev.YavuzAlogan), Ayrıntı Yayınları İstanbul.
- Luxemburg, R. (1955). AusgeWahlteRedenundShriften, DietzVerlogPublish, Berlin.
- Luxemburg, R. (1990). KİT Grevi, Partiler ve Sendikalar (Çev. Nedim Tuğlu), Z Yayınları, İstanbul.
- Marx, K. (1972). ‘’Gotha Programının Eleştirisi’’ (Çev. M. Kargil), Seçme Yapıtlar, Sol Yayınları. Ankara.
- Marx, K. & Engels, F. (1976). Alman İdeolojisi (Çev. Sevim Belli), Sol Yayınları, Ankara.
- Marx, K. (1976). 1844 El Yazmaları (Çev. Kenan Somer), Sol Yayınları, Ankara.
- Marx, K. (1986). 1844 Felsefe Yazıları (Çev. Murat Belge), Verso Yayınları, İstanbul.
- Mclellan, D. (1999). İdeoloji (Çev. Ercüment Özkaya), Doruk Yayınları, İstanbul.
- Miller, D., Coleman, J.; Connolly, W.; Ryan, A. (1995). Blackwell’in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi (Çev. Bülent Paker ve Nevzat Kıraç), Ümit Yayıncılık, Ankara.
- Molyneux, J. (1991). Marksizm ve Parti (Çev. Yavuz Alogan), Belge Yayınları, İstanbul.
- Oçak, Z. 2010). ‘’ İdeoloji Kavramına Marksist ve Post Marksist Yaklaşımlar: Karl Marx, Antonio Gramsci ve Louis Althusser’’, Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2.
- Okuyan, K. (2007). ‘’Bir Meşruiyet Kavgası Ekim Devriminin Güncelliği’’, Gelenek Dergisi, Sayı 97.(Erişim Tarihi: 23.10.2019) (https://gelenek.org/bir-mesruiyet-kavgasi-ekim-devrimininguncelligi/)
- Osmanoğlu, Ö. (2016). ‘’Hegel’den Marcuse’e Yabancılaşma Olgusu’’, Üsküdar Üniversitesi sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3.
- Özbudun, S.& Demirer, T. (2008). Yabancılaşma ve …, Ütopya Yayınları, Ankara.
- Özdalga, H. (2001). Sosyal Demokrasinin Kuruluşu, İmge Yayınevi, Ankara.
- Özel, F. B. &Mumyakmaz, A. (2018). ‘’MaxHorkheimerve .Theodor W. Adorno’da Modern İnsan ve Tüketim İdeolojisi’’, Akademik Hassasiyetler Dergisi, Cilt:5, Sayı: 10.
- Öztekin, A. (2014). Siyaset Bilimine Giriş, Siyasal Kitabevi, Ankara.
- PES, (2019). Avrupa Sosyalistler Partisi (Erişim Tarihi: 28.10.2019) (https://www.pes.eu/en/?)
- Portelli, H. (1990). Gramsci ve Tarihsel Blok (Çev. Kenan Somer), İletişim Yayınları İstanbul.
- Poulantzas, N. (1992). Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar (Çev. Şen Süer& L. Fevzi Topçuoğlu), Belge Yayınları, İstanbul.
- Robertson, D. (1986). Dictionary of Politics, PenguinBooks, London.
- Rousseau, J. J. (1988) Rousseau’spoliticalwritings: Discourse on Inequality, Discourse on PoliticalEconomy, and On SocialContract (Ed. Alan Ritter), W. W. Norton&Company, New York.
- Rousseau, J. J. (2015) Toplum Sözleşmesi (Çev. Ali Alper), Oda Yayınları, İstanbul.
- Rousseau, J. J. (2016) Toplum Sözleşme veya Siyasal Hukukun Prensipleri (Çev. Cenap Karakaya), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Sabine, G. (2000). Yakınçağ Siyasal Düşünceler Tarihi (Çev. Özer Ozankaya), Cem Yayınevi, İstanbul.
- Sağlam, F. (1976). ‘’Lassalle’’(Ed. Mete Tunçay), Sosyalist Siyasal Düşünüş Tarihi, Bilgi Yayınevi
- Sancar Üşür, S. (2008). İdeolojinin Serüveni Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme, İmge Yayınevi,
- Sarıca, M. (1973). 100 Soruda Siyasi Düşünce Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
- Sav, S. (2001). ‘’Kendi Gölgesinden Korkan Tarih Avrupa Komünizmi’’, Gelenek Dergisi, Sayı 67.(Erişim Tarihi: 23.10.2019) (https://gelenek.org/kendi-golgesinden-korkan-tarih-avrupakomunizmi/)
- Savran, G. (1987). Sivil toplum ve Ötesi, Alan Yayıncılık, İstanbul.
- Silier, Y. (2011). "Marx ve Rousseau: Eşitsizlik ve Özgürlük", Doğu Batı: Düşünce Dergisi (Marx özel sayısı), Cilt. 55.
- Şenel, A. (1997). Siyasal Düşünceler Tarihi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
- Timur, T. (2006). Kavram Sözlüğü Söylem ve Gerçek, Özgür Üniversite, Ankara.
- Tok, N. (2014). ‘’Siyasal İdeolojiler’’ (Ed. Halis Çetin), Siyaset Bilimi, Orion Kitabevi, Ankara.
- Wikizeroo, (2019). Avrupa Sosyalistler Partisi (Erişim Tarihi: 07.11.2019) (https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2k vQXZydXBhX1Nvc3lhbGlzdGxlcl9QYXJ0aXNp).
- Yaylagül, L. (2010). Kitle İletişim Kuramları, Dipnot Yayınları, Ankara.
