Kaliteli ve erişilebilir tıbbi hizmetler sunmak her devletin görevidir. Kırgız Cumhuriyeti’nde, çok kanallı finansman kaynaklarına rağmen, finansman miktarı sağlık hizmetlerinin gerçek ihtiyaçlarına karşılık gelmemektedir. Sağlık hizmetleri için potansiyel finansal kaynakların araştırılması, bunların etkili bir şekilde dağıtılmasının ve kullanılmasının yollarını belirlemek, halk sağlığı kuruluşlarının finansmanının iyileştirilmesini gerektirmektedir. Bu bağlamda, ek fon kaynaklarının çekilmesi ve bunların etkin kullanımı için bir mekanizma düşünülmektedir. Bu makalenin amacı, halk sağlığı kuruluşlarının mali kaynaklarının değerlendirilmesi ve potansiyel kaynakların belirlenmesidir. Kırgız Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ve Zorunlu Sağlık Sigortası Fonu’nun yıllık verileri üzerinde 2009-2019 dönem ele alınarak karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. 10 yıllık süreç içerisinde ülkenin halk sağlığı kuruluşlarının finansal kaynakların yapısında ve dinamiklerinde meydana gelen değişimler belirlenmiştir. Sonuç olarak çalışma, emekliler ve 16 yaş altı çocukların sağlığını iyileştirmek için tahsis edilen devlet bütçesinden fon miktarının artırılması; ticari kuruluşlar için zorunlu sağlık sigortası fonlarının muhasebesinin kişiselleştirilmesi önerilmektedir. Mevcut sigorta sistemini iyileştirmek için faaliyet türü, yaş kategorisi, sosyal statü, erişilebilirlik ve şeffaflık dikkate alınarak vatandaşlara farklılaştırılmış bir yaklaşım sağlanması; gayri resmi ödeme fonlarının yasallaştırılması, görünür ve ayarlanabilir hale getirilmesi; ücretli hizmetlerden elde edilen fonlar aracılığıyla bir sağlık kuruluşu için fon oluşturulması ve öncelikle çalışanların ücretlerini artırmak için kullanılması önerilmektedir.
It is the duty of every state to provide quality and accessible medical services. In the Kyrgyz Republic, despite the multi-channel financing sources, the amount of financing does not correspond to the real needs of health services. Exploring potential financial resources for health care and identifying ways to distribute and use them effectively requires improving funding for public health organizations. In this context, a mechanism for attracting additional funding sources and their effective use is being considered. The aim of the article is to evaluate the financial resources of public health institutions and to identify potential resources. A comparative analysis was made on the annual data of the Ministry of Health of the Kyrgyz Republic and the Compulsory Health Insurance Fund, considering the 2009-2019 period. The changes in the structure and dynamics of the financial resources of the state health institutions of the country during the 10-year period have been determined. In conclusion, the study proposes to increase the amount of funds from the state budget allocated to improve the health of pensioners and children under 16, and to individualize the accounting of funds for compulsory health insurance for commercial organizations. Providing a differentiated approach to citizens, taking into account the type of activity, age category, social status, accessibility and transparency to improve the existing insurance system, legalize informal payment funds, make them visible and adjustable, create funds for a health organization through funds from paid services, and It is recommended that it be used primarily to increase the wages of employees.