AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile İşletme Kredibiletisinin Değerlendirilmesi: BİST’te Kayıtlı İşletmeler Üzerinde Bir Çalışma
Author :
Abstract
Kredi derecelendirme konusu hem fona ihtiyaç olanlar açısından hem de piyasaya fon fazlasını arz eden tasarruf sahipleri açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul endeksinde işlem gören gıda, içki ve tütün sektöründe sürekli olarak faaliyet gösteren işletmelerin kredibiliteleri ölçülmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada 5 kategori altında 18 finansal oran kullanılmıştır. Kredibilite belirlemede kullanılan finansal oranlar, kredibilite ile ilgili yapılan çalışmalardan, akademik ve banka personelinin görüşleri ile yapılan anket sonucunda elde edilen verilerden yararlanarak belirlenmiştir. Sektördeki işletmelerin kredibilitelerini ölçme işleminde, işletmelerin (2011-2015) 5 yıllık konsolide finansal tablolarından elde edilen finansal oranlardan yararlanılmıştır. Çalışmada, finansal oranların önem ağırlıklarının belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Proses (AHP) yöntemi kullanılmıştır. TOPSIS yöntemi ile de her bir işletme için kredi skoru elde edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler neticesinde finansal oranlar içerisinde, kredibilite sonucunu en çok etkileyenin net kâr marjı ve kaldıraç oranı olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen skorlara göre sektördeki işletmelerin kredibilite sıralaması yapılmıştır. Buna göre, sektördeki kredibilitesi en yüksek işletmeler sırasıyla Konfrut Gıda, Türk Tuborg ve Ülker Bisküvi olarak tespit edilmiştir. Bu çalışma banka ve kredi kurumlarının hangi finansal oranlara odaklanılması ve müşterilerin kredibilite değerlemesi aşamasının daha başarılı yapılması konusunda yol göstereceği söylenebilir.
Keywords
Abstract
Credit rating issue is viewed as an important both fund demandants and the creditors that supply the excessive funds to market. In this study, it was aimed at measuring the credibility of food, drink and tobacco companies which are continously traded in Istanbul Stock Exchange. For this purpose, 18 financial ratios under 5 categories were utilized in current study. The financial ratios used in the determination of credibility were determined by making use of relevant studies, the questionnaire filled out by academic and expert opinions. Financial ratios obtained from the five year conglomerate financial statements were used to measure the credibility of companies (2011-2015). In this study, Analytic Hierarchy Process (AHP) method was used to determine the importance weights of financial ratios. Moreover, TOPSIS was used to obtain a credit score for each company. Due to the analyses held; among the financial ratios, it was determined that net profit margin and leverage ratio are the most effective variables. The credibility of the companies were ranked in accordance with the obtained scores. Accordingly, Konfrut Food, Turkish Tuborg and Ülker Biscuit were respectively determined as having the highest credibility. It can be said that this study will lead to banks and credit institutions to understand which financial ratios to focus on and in order to carry out more successful decisions in the stage of valuing customer’s credibility.
