Türk-İslam Düşüncesinin 20. Yüzyıldaki Temsilcilerinden Ali Şükrü Bey ve Onun Siyasal ve Toplumsal Yaşam Üzerine Düşünceleri
Author :
Abstract
Türk siyasal hayatına ve düşünce tarihine bakıldığında, yaşadığı dönemi ve kendinden sonraki dönemleri etkileyen birçok düşünür vardır. Yeni devletin kurulmasında, siyasal sistemin şekillenmesinde ve toplumun aydınlanmasında bu düşünürlerin rolü büyüktür. Döneminin sorunlarına çözüm önerileri sunan, toplumun eğitim, kültür, medeniyet bakımından ilerlemesine öncülük eden bu düşünürler her zaman var olmuşlardır. Bunlardan Ali Şükrü Bey, toplumsal ve siyasal alandaki faaliyetleri, gazeteciliği ve eserleri ile Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ve Milli Mücadele yıllarında dikkat çeken bir aydın, devlet adamı ve siyasetçidir. Muhafazakâr, liberal ve siyasal İslamcı dünya görüşü ile tanınan Ali Şükrü Bey, gerek meclis konuşmalarıyla, gerekse yazılı basındaki makaleleri ve konferansları ile dikkatleri üzerine çekmiş ve savunduğu fikirleri etkilerini günümüze kadar devam ettirmiştir. Bu çalışma, Türk siyasal hayatının ve Türk-İslam düşüncesinin öncüllerinden olan, Ali Şükrü Bey’in siyasal ve toplumsal düşüncesini ele almaktadır. Onun toplumsal yaşam ve siyaset hakkındaki düşünceleri, konuşmalarından ve makalelerinden yola çıkılarak, sistematik bir biçimde analiz edilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
When we look at the Turkish political life and the history of Turkish thought, there are many thinkers that affect the period in which he lived and the periods after him. These thinkers play a major role in the formation of the new state, the shaping of the political system and the enlightenment of society. These thinkers, who offer solutions to the problems of the period and pioneered the progress of society in terms of education, culture and civilization, have always existed. Ali Shukru Bey, as an intellectual, journalist, statesman and politician, draw attention with his social and political activities in the last years of the Ottoman Empire and the National Struggle. Ali Shukru Bey, who is known for his conservative, liberal and political Islamist worldview, has attracted attention with his speeches in the parliament, his articles and conferences in the printed press and has continued to influence his ideas until today. This study deals with the political and social thought of Ali Shukru Bey, one of the pioneers of Turkish political life and Turkish-Islamic thought. His thoughts on social life and politics were tried to be analyzed systematically based on his speeches and articles.
Keywords
- Akbal İsmail, (2013), “Türkiye’de Devletin Sosyal Regülasyon Uygulamaları: Alkol Yasağı ve Men’i Müskirat Kanunu”, Demokrasi Platformu, S:34, Yıl:9, 2013/2, sf.1-26.
- Akbal İsmail-Taner Arslan (2010), “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Trabzon Mebusu Ali Şükrü Bey Muhalefeti”, Erdem Dergisi, S:58, Atatürk Kültür Merkezi, s.45-76.
- Arıkoğlu, Damar, (1961),Hatıralarım, İstanbul.
- Atay, Falih Rıfkı, (1998),Çankaya, İstanbul.
- Çelikalay, İsmail Şükrü, (1993), Hilafet-i İslamiye ve Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bedir Yay, İstanbul.
- Çoker, Fahri,(1994), Deniz Harp Okullarımız 1773, TTK Yay, Ankara.
- Gençosman, Kemal Zeki (1980), İhtilâl Meclisi, İstanbul.
- Güneş, İhsan, (1997),Birinci TBMM’nin Düşünce Yapısı, TİŞ Yay, Ankara.
- Hacıfettahoğlu, İsmail, (2003), Emperyalizme Karşı Hürriyet Kahramanı-Ali Şükrü Bey, Atlas Yay, Ankara. İdman Mecmuası İstikbal
- İvrendi Mehmet, İsmail Akbal ve Murat Canıtez, (2005), “Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Yıllarında Gazete Reklamları ve Uygulamaları”, SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:13, 2005, Konya, s. 237-258.
- İz, Mahir (1975), Yılların İzi, İstanbul.
- Kalkavanoğlu, İlyas Sami (1957), Millî Mücadele Hatıralarım, İstanbul: yy.
- Kekeç, Ahmet,(1994), Ali Şükrü Bey Cinayeti, İşaret Yay, İstanbul.
- Mısıroğlu, Kadir, (1978),Ali Şükrü Bey, Sebil Yay, İstanbul.
- Özçelik, Selahattin (2000), Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti, Ankara.
- Rıza Nur, (1992), Hayat ve Hatıratım, İşaret Yay, İstanbul.
- TBMM Gizli Celse Zabıtları, (1999), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, C:3, İstanbul.
- TBMM Zabıt Ceridesi, (1992) Ankara.
- Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, (1990), İlk Meclis-Millî Mücadele’de Anadolu, Sel Yay, İstanbul.
- Yıldırım, Mustafa, (2001) “İslam Hukukunda İçki İçme Suçu ve Cezası”, DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, S:XIII-XIV, İzmir.
