Author :
Abstract
Bir ülkedeki makroekonomik istikrarı sağlayan faktörler arasında düşük ve öngörülebilir bir enflasyon oranı, makul bir faiz oranı, sürdürülebilir bir maliye politikası, rekabetçi ve öngörülebilir bir reel döviz kuru ve dengeli bir ödemeler bilançosu gibi göstergeler yer almaktadır. Bu faktörler arasında yer alan enflasyon oranının ve reel döviz kurunun yüksek ve istikrarsız bir yapı sergilemesi, tasarruf sahiplerinin davranışlarını etkilemektedir. Fiyat istikrarının sağlanamadığı ve ülkenin rekabet gücünü azaltan yüksek döviz kurunun olduğu ekonomilerde, karar birimleri tasarruf kararlarını alırken yabancı para birimlerini tercih etmektelerdir. Başka bir ifade ile enflasyon oranının ve döviz kurunun yüksek olduğu ekonomilerde döviz tevdiat hesaplarında da bir artış olduğu gözlenmektedir.
Bu çalışmanın amacı, gerçek ve tüzel kişilerin döviz tasarruflarının istikrar yapısını incelemektir. Bu amaçla, Aralık 2012- Ekim 2020 dönemine ait döviz tevdiat hesapları incelenmiştir. Gerçek ve tüzel kişilerin döviz tasarruflarının istikrar yapısı Fourier Birim Kök Testleri ile araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, tüzel kişilerin döviz tevdiat serilerinin birim kök içerdiği, gerçek kişilerin döviz tevdiat serilerinin ise durağanlıkları konusunda (en azından incelenen dönem için) net bir durumun olmadığı gözlemlenmiştir. Bu sonuçlara göre tüzel kişilerin döviz tevdiat serileri, gerçek kişilerin döviz tevdiat serilerine göre geçmiş verilerinden etkilenmektedir. Söz konusu bu durum tüzel ve gerçek kişilerin tasarruf davranışlarının farklı olduğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
In factors that ensure macroeconomic stability in a country include indicators such as a low and predictable inflation rate, a reasonable interest rate, a sustainable fiscal policy, competitive and predictable a real exchange rate and a balanced balance sheet of payments. The high and unstable structure of the inflation rate and the real exchange rate, which are among these factors, affect the behavior of savers. In economies where price stability cannot be achieved and there is a high exchange rate, which reduces the competitiveness of the country, decision-making units prefer foreign currencies when making their savings decisions. In other words, it is observed that there is an increase in foreign exchange deposit accounts in economies with high inflation rates and high exchange rates.
The aim of this study is to examine the stability structure of foreign currency savings of real and legal persons. For this purpose, foreign currency deposit accounts for the period between December 2012 and October 2020 were examined. The stability structure of foreign exchange savings of real and legal persons was investigated by Fourier Unit Root Tests. According to the analysis results; It has been observed that the foreign currency deposit series of legal entities contain unit root, while there is no clear situation (at least for the period examined) regarding the stagnation of the foreign currency deposit series of real persons. According to these results, the foreign currency deposit series of legal entities are affected by historical data according to the foreign currency deposit series of real persons. This situation shows that the savings behaviors of legal and natural persons are different.
Keywords
- Altinkemer, M. (1996). “Para İkamesi, Hiperenflasyon ve İstikrar Programları”, Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey, 287-297.
- Bahmani-Oskooee, M., & Domac, I. (2003). On the link between dollarisation and inflation: Evidence from Turkey. Comparative Economic Studies, 45(3), 306-328.
- Barış, S., Çiftçi, E., (2018). Gelir Dağılımının Tasarruflar Üzerindeki Etkisi: Hanehalkı Düzeyinde Bir Araştırma. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 8(1): 181-192.
- Basso, H. S., Calvo-Gonzalez, O., & Jurgilas, M. (2011). Financial dollarization: The role of foreign-owned banks and interest rates. Journal of Banking & Finance, 35(4), 794-806.
- Becker, R.; Enders, W. & Lee, J. (2006). A Stationarity Test in the Presence of an Unknown Number of Smooth Breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3): 381-409.
- Beer, C., Ongena, S., & Peter, M. (2010). Borrowing in foreign currency: Austrian households as carry traders. journal of Banking & Finance, 34(9), 2198-2211.
- Corrales, M. J. S., & Imam, P. A. (2019). Financial dollarization of households and firms: does it differ?. International Monetary Fund Working Paper.
- Dalgic, H. C. (2018). Financial dollarization in emerging markets: An insurance arrangement (No. crctr224_051_2018). University of Bonn and University of Mannheim, Germany.
- Delice, G. (2015). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 85 Yıllık Bir Geçmişin İzlerinden Tarihe Kayıt Düşmek. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 1(2): 21-55.
- Emeç, A.S., Korkmaz, Y. ve Kaplan, F. (2019). “Türkiye’de Karar Birimlerinin Döviz Talebi ile Güven Endeksleri Arasındaki İlişki”, 3. Uluslararası Mersin Sempozyumu, 31 Ekim-2 Kasım 2019, Mer-Ak, 55-70, Mersin.
- Enders, W. & Lee, J. (2012a). The Flexible Fourier Form and Dickey–Fuller Type Unit Root Tests. Economics Letters, 117: 196–199.
- Enders, W. & Lee, J. (2012b). A Unit Root Test Using a Fourier Series to Approximate Smooth Breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(4): 574-599.
- Erdoğdu, H. & Baykut, E. (2016). BİST Banka Endeksi’nin (XBANK) VIX ve MOVE Endeksleri ile İlişkisinin Analizi. Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, 98: 57-72.
- Hakioğlu, D. (1988). Türkiye'de Para İkamesi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Müdürlüğü.
- Hekim, D. (2008). Para İkamesi Histerisi: Türkiye Örneği. Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), 27-43.
- Keskin, E., İnan, E., Mumcu, M., Erdönmez, P., Kılınç, G., & Özaktan, A. (2008). 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye'de Bankacılık Sistemi 1958-2007. Türkiye Bankalar Birliği, 262, 1-36.
- Levy-Yeyati, E. (2006). “Financial Dollarization: Evaluating the Consequences”, Economic Policy, XXI, 45, 62-118.
- Levy-Yeyati, E. ve Sturzenegger, F. (2005). Döviz kuru rejimlerinin sınıflandırılması: Tapulara karşı kelimeler. Avrupa ekonomik incelemesi , 49 (6), 1603-1635.
- Licandro, G., & Mello, M. (2016). Cultural and financial dollarization of households in uruguay. Financial decisions of households and financial inclusion: Evidence for Latin America and the Caribbean, 349.
- Öksüz Narinç, N., Küçükönder, H. (2020). Hanehalkı Tasarruf Tercihlerinin Ardışık Logit Modelle Belirlenmesi: Türkiye Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2): 1554-1572.
- Özçam, M. (2004). Döviz Kuru Politikaları ve Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığının Etkileşimleri. Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu.
- Pellényi, G., & Bilek, P. (2009). Foreign currency borrowing: The case of Hungary (No. D. 5.4). FINESS Working Paper.
- Quispe, Z., (2000). Monetary policy in a dollarised economy: the case of peru. In: Mahadeva, L., Sterne, G. (Eds.), Monetary Policy Frameworks in a Global Context. Routledge & Bank of England, pp. 330–353.
- Rennhack, R., & Nozaki, M. (2006). Financial Dollarization in Latin America. In Financial Dollarization (pp. 64-96). Palgrave Macmillan, London.
- Rodrigues, P. M., & Robert Taylor, A. M. (2012). The Flexible Fourier Form and Local Generalised Least Squares De‐ Trended Unit Root Tests. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(5): 736-759.
- Savastano, M. (1996). Dollarization in Latin America: Recent Evidence and Some Policy Issues. IMF Working Paper, 96-
- Serdengeçti, S. (2005). “Dolarizasyon/Ters Dolarizasyon”, Ekim, Eskişehir.
- Sever, E. (2012). Türkiye'de Dolarizasyon Süreci ve Döviz Kuru Belirsizliği İlişkisi. Sosyoekonomi, 17(1): 203-222
- Şengür, M., & Taban, S. (2016). Türkiye'de Hanehalkı Tasarruflarının Gelir Dışındaki Belirleyicileri. Optimum: Journal of Economics & Management Sciences/Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1).
- TCMB (2019). Meta veri linki. Erişim Tarihi: 01.12.2020, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/af2e86c3-6410- 45ce-9eb6-1770e459b528/Metaveri.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-af2e86c3-6410-45ce9eb6-1770e459b528-msdty8M
