Author:
Abstract
Geçmişten bugüne kadar farklı türleri bulunan paranın bugün geleneksel bankacılık sistemi olarak da ifade edilen kısmi rezerv sistemi gereği üretilen ve banka parası olarak da isimlendirilen kaydi para türü son derece yaygın kullanım alanı bulmaktadır. Kısmi rezerv sistemi bankaya yatırılan mevduatın zorunlu karşılık olarak belirlenen bir miktarının bankada tutulup geriye kalan büyük kısmının ise faiz karşılığında kredi verilmesi suretiyle kaydi para oluşumu esasına dayanmaktadır. Bankaların ellerindeki mevduatların birkaç katı kadar para oluşturmalarını mümkün kılan bu sistemde yüksek enflasyon oranları, borçlanma, gelir dağılımı adaletsizliği, spekülatif hareketlere bağlı olarak ekonomik istikrarsızlık gibi pek çok sorunla karşı karşıya kalınmaktadır. İslam ekonomisinin bir disiplini olan Adil Ekonomik Düzenin para arzını üretime ve mal varlığına dayandıran para=mal ilkesi, kısmi rezerv sisteminin alternatifi olarak ortaya konulan bir para sistemidir. Bu çalışmada öncelikle genel hatlarıyla para kavramı incelenip, kısmi rezerv sisteminin tarihsel gelişimi değerlendirildikten sonra bu sistemin sebep olduğu makroekonomik sorunlara alternatif bir çözüm ortaya koyan Adil Ekonomik Düzenin para arzı ile ilgili yaklaşımı teorik olarak incelenmektedir.
Keywords
Abstract
The commercial bank money, which is one types of the money presenting different form from the past to the present, is produced by the partial reserve system referred to as the traditional banking system. It is also called bank money, and is widely used. The fractional reserve system is based on the principle of commercial bank money formation by keeping a portion of the lending deposits in the bank, which is determined as mandatory reserves rates, and granting loans in return for interest for the remaining portion. In this system, which enables banks to generate several times more money than their deposits, many problems such as high inflation rates, borrowing, unfair distribution of income, economic instability due to speculative movements are encountered. The system proposed as the most important alternative to the fractional reserve system today is the Just Economic Order, which is a discipline of the Islamic economy, connected to the full reserve system, offers equality of opportunity, promotes justice, bases the money supply on production, and has been developed specifically for the Turkish economy. In this study, first of all, the concept of money has been examined in general terms and the historical development of the fractional reserve system has been evaluated and the macroeconomic problems caused by this system and the alternative system proposed for these problems have been examined theoretically.