Author :
Abstract
Bu araştırma, “Etik Karar Önyargıları Ölçeği(EKÖÖ)”nin Türkçe versiyonunu doğrulamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada anket yöntemi uygulanarak nicel araştırma desenine uygun ve kolayda örneklem yöntemiyle 490 bireyden veriler toplanmıştır. Araştırmanın verilerinin elde edilmesinde kişisel bilgi formu, EKÖÖ ve “Genel Sinizm Ölçeği” kullanılmıştır. Türkçe’ye uyarlanan EKÖÖ’nün, kapsam geçerliliği, yapı geçerliliği ve bağlam geçerliliği bakılmıştır. Araştırmaya katılmayı kabul eden kişilerin %54,7’si kadın, %45,3’ü erkektir. Katılımcıların %43,7’si 18-29 yaş arası, %35,5’i 30-39 yaş arası ve %20,8’i 40 yaş ve üzeri yaş gruplarındadır. Eğitim durumları yönünden katılımcıların %4,5’i ilköğretim, %16,5’i lise, %24,5’i önlisans, %28,8’i lisans ve %25,7’si lisansüstü mezunudur. Katılımcıların %50,2’si evli, %49,8’i bekar olduğu belirtmiştir. Katılımcıların %54,7’si kamuda, %45,3’nün özel sektörde çalışmakta olduğu ve %11,2’si 0-2000 Türk Lirası, %31,4’ü 2001-4000 Türk Lirası, %28,2’si 4001-6000 Türk Lirası ve %16,7’si 6001 ve üzeri Türk Lirası aylık gelir düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Türkçe geçerliliği ve güvenilirliği yapılan EKÖÖ’nün 3 boyut ve 25 maddeden oluşmakta ve yapı geçerliliği sonucunda kabul edilebilir uyum sahip olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach Alpha: 0,900 olarak ve ölçeğin boyutlarının Cronbach Alpha değerleri 0,80-1.00 arasında olduğu belirlenmiştir. Araştırmanında EKÖÖ ile Genel Sinizm Ölçeği arasında bağlam geçerliliği sonucunda istatistiksel olarak pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir. İnsanlarda sinizm arttıkça etik bağlamda önyargılı tutum da artmaktadır.
Keywords
Abstract
This research was carried out to verify the Turkish version of the "Ethical Decision Bias Scale(EDBS)". In the research, data were collected from 490 individuals by applying the survey method, in accordance with the quantitative research design and with the convenience sampling method. Personal information form, EDBS and "General Cynicism Scale" were used to obtain the data of the study. Content validity, construct validity and context validity of the EDBS, which was adapted into Turkish, were examined. Of the people who agreed to participate in the study, 54.7% were women and 45.3% were men. 43.7% of the participants are between the ages of 18-29, 35.5% are between the ages of 30-39 and 20.8% are in the age group of 40 and over. In terms of education, 4.5% of the participants are primary school graduates, 16.5% high school graduates, 24.5% associate degrees, 28.8% undergraduate and 25.7% graduate degrees. 50.2% of the participants stated that they were married and 49.8% were single. 54.7% of the participants work in the public sector, 45.3% in the private sector, and 11.2% are 0-2000 Turkish Liras, 31.4% are 2001-4000 Turkish Liras, 28.2% It has been determined that 4001-6000 Turkish Liras and 16.7% have a monthly income level of 6001 and above Turkish Lira. The Turkish validity and reliability of the EDBS consists of 3 dimensions and 25 items, and as a result of the construct validity, it has been found to have an acceptable fit. It was determined that the Cronbach Alpha of the scale was 0.900 and the Cronbach Alpha values of the scale's dimensions were between 0.80-1.00. In his study, it was determined that there was a statistically positive and significant relationship between EDBS and General Cynicism Scale as a result of context validity. As cynicism increases in people, prejudiced attitudes increase in the ethical context.
Keywords
- Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Ceschi, A., Costantini, A., Sartori, R., Weller, J. & Di Fabio, A. (2019). Dimensions of decision-making: An evidence- based classification of heuristics and biases. Personality and Individual Differences, 146, 188–200.
- Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Costabile, K. A. & Madon, S. (2019). Downstream Effects of Dispositional Inferences on Confirmation Biases. Personality and Social Psychology Bulletin, 45(4), 557–570. https://doi.org/10.1177/0146167218789624
- Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. & Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 514–524.
- Hooper, D., Coughlan, J. & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic journal of business research methods, 6(1), 53–60.
- Işık, O. (2011). Algılanan Kalitenin Hastane Marka Değerine Etkisi: Tüketici Değerlendirmesi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, Ankara.
- Kaya, N. & Işık, O. (2018). Hasta Güçlendirme Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirliği. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 49–64. https://doi.org/10.22139/jobs.403021
- Kurtuluş, K. (2004). Pazarlama Araştırmaları. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Martin, A., Bagdasarov, Z. & Connelly, S. (2014). The Capacity for Ethical Decisions: The Relationship Between Working Memory and Ethical Decision Making. Science and Engineering Ethics, 21(2), 271–292. https://doi.org/10.1007/S11948-014-9544-X/TABLES/5
- Medeiros, K. E., Mecca, J. T., Gibson, C., Giorgini, V. D., Mumford, M. D., Devenport, L. & Connelly, S. (2014). Biases in Ethical Decision Making among University Faculty. Accountability in research, 21(4), 218–240. https://doi.org/10.1080/08989621.2014.847670
- Meydan, C. H. & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi – AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Mumford, M. D., Connelly, S., Brown, R. P., Murphy, S. T., Hill, J. H., Antes, A. L., Waples, E. P. & Devenport, L. D. (2008). A Sensemaking Approach to Ethics Training for Scientists: Preliminary Evidence of Training Effectiveness. Ethics & Behavior, 18(4), 315–339. https://doi.org/10.1080/10508420802487815
- Munro, B. H. (2005). Statistical Methods For Health Care Research. Lippincott Williams & Wilkins.
- Oreg, S. & Bayazit, M. (2009). Prone to Bias: Development of a Bias Taxonomy from an Individual Differences Perspective. Review of General Psychology, 13(3), 175–193. https://doi.org/10.1037/A0015656
- Rose, A., Peters, N., Shea, J. A. & Armstrong, K. (2004). Development and Testing of the Health Care System Distrust Scale. Journal of General Internal Medicine, 19(1), 57–63. https://doi.org/10.1111/j.1525-1497.2004.21146.x
- Şimşek, O. F. (2007). Yapisal Esitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamalari. Ankara: Ekinoks.
- Toet, A., Brouwer, A. M., van den Bosch, K. & Korteling, J. E. (2016). Effects of personal characteristics on susceptibility to decision bias: a literature study. International Journal of Humanities and Social Sciences, 8(5), 1–17.
- Uzunsakal, E. & Yıldız, D. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14–28.
- Wang, J. ve Wang, X. (2019). Structural equation modeling: Applications using Mplus. John Wiley & Sons.
- Watts, L. L., Medeiros, K. E., McIntosh, T. J. & Mulhearn, T. J. (2020). Decision biases in the context of ethics: Initial scale development and validation. Personality and Individual Differences, 153, 1–13. https://doi.org/10.1016/J.PAID.2019.109609
- Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74–85.
